بررسی صرفی-معنایی ترکیبات بهووریهی در زبان فارسی

الف) موضوع، طرح مسئله: در رساله حاضر به بررسی صرفی و معنایی ترکیبات بهووریهی در زبان فارسی پرداخته می شود. از آن جا که زبان فارسی، زبانی بسیار زایا در زمینه ترکیب سازی است، پس بررسی ترکیب های فارسی اهمیت ویژه ای دارند. ترکیب های بهووریهی گروهی از ترکیب هایی برون مرکز هستند که گمان می شود از جهت صرفی و معنایی مشخصه های ممیزه ای داشته باشند. در این رساله سعی بر آن است تا این ترکیبات از جهت صرفی و معنایی بررسی شوند و سپس به طبقه بندی آن ها پرداخته شود ب) مبانی نظری شامل مرور مختصری از منابع، چارچوب و پرسش ها و فرضیه ها : تحقیق حاضر سعی بر آن دارد که پس از تعریف دقیق ترکیبات "بهووریهی"، آن ها را از منظر صرفی و معنایی بررسی کند. بهووریهی صفتی است مرکب که در آن یک و یا چند اسم و صفت در کنار یکدیگر قرارگرفته و کل ترکیب به عنوان صفت برای اسمی دیگر ایفای نقش می کند.پس همان گونه که مشخص است، هسته ترکیب بیرون از آن قرار دارد و این ترکیبات برون مرکز هستند. یکی دیگر از ویژگی های صفت مرکب بهووریهی این است که این ترکیب ها نشان دهنده مالکیت هم هستند.پس می توان به طور خلاصه بهووریهی را صفت مرکب برون مرکزی انگاشت که مالکیت را می رساند. پرسش های پژوهش عبارتند از: الف: ساخت صرفی ترکیبات بهووریهی در زبان فارسی چیست؟ ب : ساختار معنایی ترکیبات بهووریهی چگونه قابل تبیین است؟ و بر طبق این پرسش ها، فرضیه ها بدین قرارند: الف: ساخت صرفی ترکیبات بهووریهی در زبان فارسی قابل بررسی است و بر حسب مختصات خاص خود، از سایر ساخت های صفتی در زبان فارسی متمایز می شود. ب: ساخت معنایی ترکیبات بهووریهی در زبان فارسی بر حسب نشان های ممیز معنایی امکان تبیین می یابد. پ) روش تحقیق: داده های این تحقیق سیصد ترکیب بهووریهی هستند که از منابع مختلف همچون کتاب های داستان، لغت نامه ، وبلاگ ها و گفتار روزمره جمع آوری شده اند که بعضی از آن ها رسمی و بعضی غیررسمی هستند. پس از جمع آوری، داده ها به صورت الفبایی طبقه بندی شده و سپس به بررسی و طبقه بندی صرفی و معنایی آن ها پرداخته شد. برای این بررسی، سازه های اسمی و صفتی موجود در هر ترکیب، به صورت مجزا مورد بررسی قرار گرفتند و پس از آن، کل ترکیب مدنظر قرار گرفت. ت) یافته های تحقیق: در این تحقیق، داده ها هم به صورت صرفی و هم معنایی بررسی شده و سپس طبقه بندی شدند. تحلیل صرفی به چهار گروه تقسیم شده که بدین قرار است: الف- تحلیل صرفی بر اساس جایگاه قرارگیری سازه های ترکیب ب- تحلیل صرفی سازه صفتی موجود در ترکیب پ- تحلیل صرفی سازه اسمی موجود در ترکیب ت- تحلیل صرفی سازه های بهووریهی در سطح گروه. پس از آن، داده های از جهت معنایی طبقه بندی شدند: الف – بررسی ترکیبات از جهت صراحت معنایی ب- تحلیل مولفه ای ترکیبات بهووریهی. ث) نتیجه گیری و پیشنهادها: پس از بررسی آماری ترکیبات بهووریهی مشخص که بیشتر آن ها ترکیبات ساده هستند و کمتر ترکیبات مقلوب به چشم می خورد. هم چنین، سازه صفتی ترکیبات بهووریهی، غالباً صفت بیانی و سازه اسمی، ساده است. در بررسی معنایی این ترکیبات مشخص شده که بیشتر آن ها، بهووریهی استعاری هستند و عموما برای نسبت دادن خصیصه ای به موجودات جاندار و به ویژه انسان ها به کار می روند. همچنین، بسامد ترکیبات غیر رسمی از رسمی بیشتر است. در طول این پژوهش سوالات متعددی در مورد فراگیری ترکیبات بهووریهی، دژواژه های بهووریهی و همچنین بررسی تطبیقی آن ها مطرح شد که می تواند انگیزه ای برای مطالعات گسترده تر باشد.